Η νευρική ή νευρογενής ανορεξία που κατατάσσεται στην κατηγορία των διατροφικών διαταραχών είναι μια δυσλειτουργία που έχει παρουσιάσει έντονες αυξητικές τάσεις στην εποχή μας. Οι περισσότερες περιπτώσεις παρατηρούνται στον εφηβικό πληθυσμό (15-19 ετών) και έρευνες έχουν υποδείξει ότι τουλάχιστον 1% του ελληνικού πληθυσμού πάσχει από ανορεξία. Πιο πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι πλέον συναντάμε αύξηση των κρουσμάτων της διαταραχή ακόμα και σε μικρότερες ηλικίες (8-13ετών).
Χαρακτηριστικά της διαταραχής
Η νευρογενής ανορεξία χαρακτηρίζεται από μια έντονη ανάγκη για πολύ λεπτό σώμα και μια έμμονη τάση για απώλεια βάρους λιγότερο από αυτό που θεωρείτε υγιές. Τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή έχουν μια διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματος τους, δηλαδή όταν κοιτάνε τον εαυτό τους στον καθρέφτη τον αντιλαμβάνονται ως χοντρό ακόμα και αν τα στην πραγματικότητα τα κόκαλα τους πετάνε από την αδυναμία. Επίσης, παρουσιάζουν έναν πολύ έντονο φόβο προς την αύξηση του βάρους τους και διαταραγμένες διατροφικές συνήθειες (αν και όποτε τρώνε θέλουν τροφές χωρίς καθόλου λιπαρά, χωρίς θερμίδες και τρώνε ελάχιστες ποσότητες). Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν για να χάσουν βάρος είναι ακραίες είτε με υπερβολική γυμναστική, είτε με τη χρήση καθαρτικών, διουρητικών και κλυσμάτων είτε με εμετούς.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι διατροφικές διαταραχές συνυπάρχουν με άλλες ψυχιατρικές ή ιατρικές νόσους όπως κατάθλιψη, άγχος, ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, χρήση ουσιών, καρδιοαγγειακές και νευρολογικές παθήσεις και ελλείπει σωματική ανάπτυξη.
Επιπλέον το ποσοστό γυναικών που πάσχουν από νευρική ανορεξία είναι αρκετά μεγαλύτερο από αυτό των ανδρών.
Τα αίτια της διαταραχής
Τα αίτια είναι πολυσύνθετα και οφείλονται σε πληθώρα παραγόντων όπως κοινωνικοί, οικογενειακοί, συναισθηματικοί και νοητικοί.
Τα πρότυπα της κοινωνίας ως προς το τι θεωρείται όμορφο ενισχύουν την ιδέα του σχεδόν κοκαλιάρικου σώματος ως το τέλειο σώμα ενισχύοντας έτσι την εμμονή για υπερβολικό αδυνάτισμα. Οι έφηβοι που ακόμα διαμορφώνουν την προσωπική τους ταυτότητα και το σύστημα αξιών τους επηρεάζονται πολύ από τα εξωγενή πρότυπα που τους πλασάρει η κοινωνία.
Ιστορικό έντονου πειράγματος και κοροϊδίας ενισχύει την τάση για διατροφικές διαταραχές.
Σε αρκετές περιπτώσεις, οι άνθρωποι που πάσχουν από νευρική ανορεξία δεν έχουν σωστή οικογενειακή στήριξη και προβληματικές οικογενειακές σχέσεις. Αρκετοί ασθενείς με αυτή τη διαταραχή προέρχονται από οικογένειες με ιστορικό βίας και κακοποίησης.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από ανορεξία έχουν χαμηλή αίσθηση αυτοεκτίμησης, αίσθημα ανεπάρκειας και αδυναμίας να ορίσουν τη ζωή τους , όπως επίσης παρουσιάζουν αισθήματα κατάθλιψης, άγχους, θυμού και μοναξιάς. Επιπλέον, σε αυτούς τους ανθρώπους συναντάμε μεγάλη δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων τους. Οι δυσκολία να ελέγξουν τους εξωτερικούς παράγοντες στη ζωή τους, τα οδηγεί στο να προσπαθούν να ελέγξουν το σώμα τους (που είναι κάτι με εμφανή αποτελέσματα)μέσα από τη δίαιτα και την άσκηση.
Τέλος υπάρχουν και βιολογικοί παράγοντες που ενισχύουν τη διαταραχή όπως οι εγκεφαλικές λειτουργίες που ρυθμίζουν την όρεξη και την αίσθηση της πείνας και προβλήματα στο πεπτικό σύστημα. Επιπλέον, έρευνες υποστηρίζουν ότι υπάρχει κληρονομικός παράγοντας και γενετική προδιάθεση.
Οι επιπτώσεις της διαταραχής στην υγεία
Αδυνάτισμα των οστών (οστεοπόρωση)
Απώλεια μαλλιών και μαύρισμα στα νύχια (αποδυνάμωση)
Αφυδατωμένο και κιτρινισμένο χρώμα δέρματος
Παρουσία ανεπιθύμητης τριχοφυΐας-χνουδιού στο σώμα
Ελαφριά αναιμία, εξασθένιση των μυών και απώλεια μυϊκής μάζας
Διακοπή της περιόδου στις γυναίκες
Χαμηλή πίεση, σφυγμός και πιο αργή αναπνοή
Μείωση της θερμοκρασίας του σώματος με αποτέλεσμα ο ασθενής να κρυώνει συνέχεια
Θάνατος
Τρόποι αντιμετώπισης
Οι άνθρωποι που πάσχουν από ανορεξία χρειάζονται τη βοήθεια ειδικών (διατροφολόγων και ψυχολόγων) για να μπορέσουν να αποκαταστήσουν τις φυσιολογικές διατροφικές συνήθειες και το σωστό βάρος.
Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι τα αντικαταθλιπτικά και τα φάρμακα που σταθεροποιούν τη διάθεση έχουν χαμηλή αποτελεσματικότητα.
Βάση των πιο πρόσφατων ερευνών ο πιο σημαντικός και αποτελεσματικός παράγοντας στη θεραπεία είναι αυτός που βασίζεται σε ένα μοντέλο που περικλείει όλη την οικογένεια. Ο τρόπος που συνδέονται τα μέλη της οικογένειας, οι κανόνες που ισχύουν μέσα στο σπίτι, ο τρόπος που αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και ο τρόπος που επικοινωνούν είναι οι τομείς που ενισχύονται για να βοηθήσουν το παιδί να βάλει τις βάσεις για μια πιο υγιή αντίληψη ζωής.
Πρακτικές συμβουλές για πρόσωπα φροντίδας
Είναι σημαντικό να καταλάβετε πως η νευρογενής ανορεξία είναι μια πολύ σοβαρή διαταραχή.
Συμβουλευτείτε ειδικούς και φροντίστε και εσείς και το άτομο που πάσχει, να λάβετε τη βοήθεια τους.
Πρέπει να πάρετε την κατάσταση στα χέρια σας και να απαλλάξετε τον ασθενή από επιπλέον άγχη.
Φτιάξτε ένα διατροφικό πρόγραμμα για όλη την οικογένεια, καθορίστε τις ώρες των γευμάτων και την τροφή.
Φροντίστε να τρέφεστε κι εσείς σωστά και δίνεται το σωστό παράδειγμα.
Περάστε χρόνο μαζί και βοηθήστε το άτομο να διαμορφώσει υγιή πρότυπα και να αγαπήσει το σώμα του.
Μην είστε υπερβολικά απαιτητικοί από αυτό τον άνθρωπο.
Ενισχύστε την αυτοεκτίμηση του, τονίστε τα θετικά του χαρακτηριστικά, βοηθήστε τον να αγαπήσει τον εαυτό του για αυτό που είναι και όχι για αυτό που η κοινωνία ή εσείς θα θέλατε να είναι.
Ενισχύστε την επικοινωνία και τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια και οργανώστε ευχάριστες οικογενειακές δραστηριότητες.
Η νευρική ανορεξία είναι ένα υπάρχον πρόβλημα ειδικά στα παιδιά που διανύουν την εφηβεία. Αν βλέπετε ότι κάποιος δικός σας άνθρωπος σας ακολουθεί μια εξαντλητική δίαιτα ή γυμνάζεται πολύ έντονα μιλήστε μαζί του και μην αφήσετε να διαιωνιστεί μια προβληματική κατάσταση. Οι έρευνες επισημαίνουν ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από νευρογενή ανορεξία έχουν δεκαπλάσιες πιθανότητες θανάτου σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν τη διαταραχή.