Η νέα γενιά θεωρεί τη χρήση του υπολογιστή και του διαδικτύου δεδομένη και οικεία, καθώς μεγαλώνει με την ύπαρξη υπολογιστή στο σπίτι. Οι παλαιότερες γενιές έχουν ενσωματώσει τον υπολογιστή και το διαδίκτυο στην καθημερινότητα τους καθώς η πληθώρα των δυνατοτήτων που προσφέρουν μας διευκολύνουν σε πολλούς τομείς.
Η xρησιμότητα του διαδικτύου
Το διαδίκτυο μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε άμεση πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών και εφαρμογών, χρησιμοποιώντας ελάχιστη ενέργεια και πολύ λίγο χρόνο. Πιο συγκεκριμένα μέσω το διαδίκτυο μας προσφέρει δυνατότητες πληροφόρησης, για ειδήσεις, οδηγίες, δρώμενα και άρθρα. Επιπλέον, μας βοηθάει στην άμεση επικοινωνία που είτε αφορά την εργασία, την επαφή με φίλους είτε τη γνωριμία με νέους ανθρώπους. Άλλος ένας σημαντικός τομέας είναι η διασκέδαση, καθώς μπορούμε να παίξουμε παιχνίδια, να ακούσουμε και να αποκτήσουμε μουσική, και να παρακολουθήσουμε ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ. Τέλος, το διαδίκτυο συνεισφέρει ακόμα και στην εκπαίδευση, καθώς περιέχει ιστοσελίδες με εφαρμογές που προάγουν τη μάθηση και την εξάσκηση.
Κίνδυνοι για τα παιδιά
Παρ όλες τις δυνατότητες και τα θετικά στοιχεία του διαδικτύου περικλείει και κινδύνους, και ιδιαίτερα για τα παιδιά. Οι πιο διαδεδομένοι κίνδυνοι είναι:
Να πέσουν θύματα απάτης. Μπορεί τα παιδιά να ενθουσιαστούν από κάποια προσφορά ή κάτι που τα εντυπωσίασε και να ρισκάρουν σχετικά εύκολα.
Να δεχτούν σεξουαλική παρενόχληση. Αν τα παιδιά μπουν σε κάποια σελίδα κοινωνικής δικτύωσης chat rooms,forums, facebook, twitter υπάρχουν πιθανότητες να εμφανιστούν επιτήδειοι που θα θέλουν να τα εκμεταλλευτούν. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι ο κίνδυνος δεν είναι ότι μπορεί να τα απαγάγουν αλλά ότι μπορεί να τα δελεάσουν με ωραία λόγια και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους.
Να εκτεθούν σε τραυματικό περιεχόμενο. Μπορεί να είναι ιστοσελίδες με πορνογραφικό περιεχόμενο που θα παρουσιάσουν στα παιδιά μια διαστρεβλωμένη εικόνα της σεξουαλικής συμπεριφοράς που μπορεί να τα τραυματίσει. Μπορεί να είναι ιστοσελίδες που προάγουν το τζόγο και τα παιδιά να το δουν σαν παιχνίδι. Μπορεί να είναι κάποια τραυματική εικόνα που θα τους δημιουργήσει εφιάλτες και φοβίες.
Να παραμελήσουν άλλες δραστηριότητες για το διαδίκτυο όπως διάβασμα, φιλίες, χόμπι με αποτέλεσμα να χαμηλώσει η σχολική τους απόδοση ή να χάσουν σημαντικές φιλίες.
Να χάσουν την ταυτότητα τους καθώς στο διαδίκτυο μπορείς να παρουσιάσεις ότι εικόνα επιθυμείς, έτσι τα παιδιά μπορεί να μπερδευτούν. Κάποια παιδιά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ως μέσω αποφυγής από δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις γεγονός που κάνει πολύ πιο δύσκολή την προσαρμογή τους στον πραγματικό κόσμο.
Να παρουσιάσουν εθιστική συμπεριφορά καθώς έρευνα στα σχολεία της Αττικής πριν 3 χρόνια έδειξε ότι 1% των εφήβων στην Ελλάδα παρουσιάζει εθισμό και 12,8% οριακή χρήση. Η εν λόγω έρευνα έδειξε ότι Λόγοι παραμονής ήταν τα διαδικτυακά παιχνίδια και κοινωνική δικτύωση.
Αίτια Προβληματικής χρήσης
Το να φτάσει το παιδί σε σημείο να κάνει προβληματική χρήση του διαδικτύου και να βάλει σε κίνδυνο την ακεραιότητα του, είναι απόρροια διαφόρων συνιστωσών με πρώτο και κυριότερο το γεγονός ότι το διαδίκτυο αποτελεί πολυσύνθετο αντικείμενο για το παιδί, το οποίο δεν έχει ακόμα διαμορφώσει την ταυτότητα του, δεν έχει μάθει να βάζει όρια από μόνο του και διακατέχεται από την φυσιολογική περιέργεια.
Άλλοι παράγοντες είναι:
Η αδυναμία των γονέών να βάλουν όρια και η τάση τους να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή σαν μέσω για να απασχοληθεί το παιδί
Η έλλειψη ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, καθώς το διαδίκτυο αποτελεί την μόνη διέξοδο από τη ρουτίνα.
Τα χαρακτηριστικά εφηβείας (περιέργεια-πειραματισμός, ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, αμφισβήτηση γονεϊκής εξουσίας)
Η διάσπαση προσοχής - υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ), η οποία ωθεί το παιδί να θέλει να απασχολείται από κάτι τόσο διαδραστικό και με τόσο γρήγορη εναλλαγή ερεθισμάτων.
Το υπερβολικό άγχος, όπου το διαδίκτυο χρησιμοποιε΄τε ως μέσω χαλάρωσης.
Η κοινωνική φοβία η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η μοναξιά, με το να επικοινωνεί ανώνυμα και ανά πάσα στιγμή.
Η αυτιστική συμπεριφορά, καθώς μέσω των δυνατοτήτων του διαδικτύου το παιδί βρίσκει τρόπους να εκφράζεται.
Οι δυσλειτουργικές οικογένειες.
Το καταθλιπτικό συναίσθημα, καθώς ένας άνθρωπος που δεν έχει διάθεση για δράση απασχολείται με το διαδίκτυο χωρίς να χρειάζεται να καταναλώνει ενέργεια.
Πρόληψη
Η αντιμετώπιση ενός προβληματικού φαινομένου και των κινδύνων που περικλείει, είναι πάντα η πρόληψη. ‘Οσων αφορά το να μάθουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν σωστά και με ασφάλεια το διαδίκτυο είναι ευθύνη όχι μόνο των γονέων αλλά και των δασκάλων.Κάποιες πρακτικές συμβουλές είναι:
Η τοποθέτηση του Η/Υ σε κοινόχρηστο χώρο έτσι ώστε να υπάρχει επίβλεψη.
Η χρήση φίλτρων για ασφάλεια στην περιήγηση
Η καθοδήγηση του παιδιού από τα αρχικά στάδια χρήσης της ενασχόλησής του με το διαδίκτυο
Η Δημιουργία και η τήρηση κανόνων χρήσης του Διαδικτύου στο σπίτι, έτσι ώστε τα παιδιά να μάθουν να βάζουν όρια και στους ιστότοπους που επισκέπτονται άλλα και στην ώρα ενασχόλησης
Η ενημέρωση του παιδιού σχετικά με τους κινδύνους του διαδικτύου
Η εκπαίδευση του παιδιού στη σωστή χρήση του διαδικτύου, με το να του δείχνουμε χρήσιμες ιστοσελίδες.
Η ενδυνάμωση των εξωσχολικών ενδιαφερόντων έτσι ώστε το παιδί να έχει πιο υγιείς και λειτουργικές διεξόδους για τις στιγμές που το έχει ανάγκη.
Χρήσιμες ιστοσελίδες
http://www.pegi.info: Πανευρωπαϊκός οργανισμός «ΡΕGΙ – Pan European Game Ιnformation» έχει σχεδιαστεί για να παρέχει βοήθεια στους αγοραστές των βιντεοπαιχνιδιών (ειδικά τους γονείς), σχετικά με το εάν ένα παιχνίδι είναι κατάλληλο για ένα παιδί ή έναν έφηβο
Η σελίδα http://www.rcls.org/ksearch.htm έχει σχεδιαστεί για παιδιά και παρέχει εργαλεία (μηχανές) αναζήτησης φιλικά προς αυτά
www.safeinternet.gr: ελληνικός κόμβος ασφαλούς διαδικτύου
www.safeline.gr: καταγγελίες για επικίνδυνους ιστότοπους
http://kids.in.gr/: ενημερωτική σελίδα σχετικά με το παιδί
www.e-yliko.gr: εκπαιδευτική πύλη του υπουργείου παιδείας
www.ify.gr: ινστιτούτο νεολαίας
www.0-18.gr: συνήγορος του παιδιού
www.europa.eu/youth: παροχή πληροφόρησης σε νέους για όλη την Ευρώπη
www.childit.gr: ενημερωτική σελίδα σχετικά με το παιδί